کدام تبعیض؟!

اخیرا مرکز تحلیل اجتماعی «متا» نظرسنجی را با موضوع مشارکت در انتخابات مجلس منتشر کرده که با طرح این سوال که «در چه صورت نظر خود را تغییر داده و رأی مي‌دهيد؟» جویای نظر مخاطبان شده است. بر طبق داده‌های این نظرسنجی 44 درصد از شرکت‌کنندگان «کاهش تبعیض‌های موجود علیه زنان و دفاع از حقوق آن‌ها توسط مجلس» را به عنوان تنها دلیلی عنوان کرده‌اند که ممکن است نظرشان را تغییر دهد. اما در این میان پرسش‌هایی در رابطه با نتیجه‌ی به دست آمده قابل طرح و بررسی است. سؤالاتی که یافتن پاسخ آنها نقش زیادی در تبیین دقیق نتیجه‌ی به دست آمده خواهد داشت. به عبارتی این داده‌های خام نیاز به پیوست تحلیلی با توجه به جامعه‌ی آماری دارد. اینکه جامعه‌ی آماری از بین چه کسانی بوده است؟ این افراد تا چه حد تحت تأثیر القای رسانه‌ها و افکار فمنیستی بوده‌اند؟ تعریف آن‌ها از تبعیض بر مبنای کدام پارادایم فکری و چارچوب نظری بوده است؟ آیا تعریف آنها از تبعیض با لحاظ جنسیت متفاوت زن و مرد بوده یا همانند فمنیست‌ها تبعیض را با حذف جنسیت معنا کرده‌اند؟ چراکه در نگرش لیبرال فمنیستی عدالت به معنای برابری گرفته شده و بر همین اساس نقطه‌ی مقابل عدالت را تبعیض قلمداد می‌کنند. بر همین مبنا جنسیت نمی‌تواند عاملی برای تفاوت قائل شدن در برخورداری از حقوق، فرصت‌ها و امکانات باشد.

بنابراین اگر مبنای تعریف تبعیض در این نظرسنجی همان مبنای لیبرال فمنیستی باشد، مانور دادن بر نتیجه‌ی به دست آمده تنها می‌تواند کارکرد بین‌المللی داشته باشد و ایران را در مظان زن ستیزی قرار دهد. چرا که واژه‌ی برابری و مساوات در اسناد بین الملل و ادبیات حقوقی و اجتماعی مدرن به معنای تشابه زن و مرد، بدون در نظر گرفتن تفاوت‌های جنسیتی آمده است. ماده‌ی اول «كنوانسيون رفع كليه اشكال تبعيض عليه زنان» که یک کنوانسیون بین‌المللی با نگاهی کاملا فمنیستی است، به تعریف تبعیض علیه زنان پرداخته و تبعیض را هرگونه تمایز، استثناء یا محدودیت بر اساس جنسیت تلقی کرده است. این در حالی است که در ادبیات اندیشمندان اسلامی چون علامه و شهید مطهری برابری به معنای تناسب و تعادل حقوقی است با توجه به تفاوت توانایی و استعدادهای طبیعی. به عنوان نمونه علامه طباطبایی به عنوان یک فیلسوف و مفسر اسلامی ذیل آیه ۲۲۸ بقره به صراحت بیان می‌کنند مساوات یا برابری در اندیشه‌ی دینی معنایی جز رعایت تناسب ندارد و نباید با مفهوم تشابه و یکسان بودن یکی گرفته شود.

نتیجه اینکه اتکاء به این نظرسنجی بدون تحلیل دقیق داده‌های آن می‌تواند کشوری را که در موضوع زن طلبکار است پشت میز محاکمه و انفعال بکشاند. البته نکته‌ی حائز اهمیت در این نظرسنجی که می‌تواند به مثابه هشداری برای جامعه  باشد، این است که  می‌بایست در جهت اصلاح این باورها که معمولا تحت تأثیر فضای رسانه‌ای شکل می‌گیرد اقدام درخور نمود و اندیشه‌ها را از افکار فمنیستی پیراسته کرد. علامه طباطبایی چه زیبا فرموده است: «همواره فقدان مجريانى كه قوانين اسلام را اجرا كنند و نبود مبلغانى كه روح احكام را به مردم برسانند، نفس احكام دينى را از آن‌ها ستانده است.» بازگشت به احکام اسلام بر مبنای اصل زوجیت و نگاه تفاوت‌محور راه حل اساسی این چالش‌ها است تا منجر به ملائمت دو جنس گردد و در این مسیر به فرموده‌ی رهبر انقلاب نباید از دشمن ترسید.